Brak rzetelnej oceny zasadności budowy, wysokie ryzyko opóźnień i ryzyko utraty płynności przez spółkę ze względu na brak finansowania oraz nieuniknione kary finansowe, które mogą sięgać kilkuset milionów zł – raport Najwyższej Izby Kontroli potwierdza poważne kłopoty Ostrołęki C i podważa sens jej budowy.

3 grudnia 2019 r. roku Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport z audytu, jakiemu poddany został projekt budowy Ostrołęki C oraz ośmiu innych elektrowni węglowych. Wnioski z raportu nie pozostawiają suchej nitki na Ostrołęce C potwierdzając obawy ekspertów z branży i organizacji społecznych.

Kłopoty z prądem – informacja NIK

Pobierz Raport NIK

Już dziś wiadomo, że Ostrołęka C będzie zobowiązana zapłacić karę z tytułu niewypełniania obowiązku mocowego przez dziewięć miesięcy od stycznia 2023 r. Jak wyjaśnia NIK, zawarta umowa mocowa zobowiązuje Spółkę do udostępniania określonej ilości mocy do sieci od stycznia 2023 r. Jednocześnie kolejna umowa określająca harmonogram inwestycji przewiduje oddanie budowanego bloku do eksploatacji dopiero we wrześniu 2023 r. Inwestor sam potwierdza więc opóźnienie inwestycji, które będzie skutkować powiększaniem tej kary za każdy kolejny miesiąc. Kary takie mogłyby sięgnąć prawie 10% CAPEX.

Jak wylicza redaktor Baca-Pogorzelska, byłoby to 202.99/zloty/kW/rok, czyli 14.4 milionów złotych miesięcznie, sięgając 554 milionów w maksymalnym okresie trzech lat od stycznia 2023. Już na dzień dzisiejszy opóźnienie wynosi 9 miesięcy co przekłada się na karę w wysokości co najmniej 130 mln złotych.

Kara ta może jeszcze wzrosnąć. Jak stwierdziła NIK wszystkie objęte kontrolą inwestycje zostały podjęte lub zakończone z opóźnieniem w stosunku do pierwotnych założeń a przesunięcia terminów występowały praktycznie na każdym etapie (od przygotowania, poprzez wybór wykonawcy i realizację przez niego prac).

Pod znakiem zapytania stoi też ostateczny koszt budowy elektrowni. Tylko jedna z kontrolowanych przez NIK inwestycji zmieściła się w zakładanych przed budową wydatkach. Budżety wszystkich pozostałych zostały przekroczone. Rzuca to zupełnie nowe światło na stwierdzenie minister rozwoju Jadwigi Emilewicz, która zwróciła uwagę, że koszty budowy Ostrołęki C mogą wzrosnąć z 6 do nawet 9 mld zł.

Główne wnioski z audytu projektu budowy elektrowni Ostrołęka C:

• Założenia techniczne (blok na węgiel kamienny, moc zainstalowana 1 000 MW), przyjęte w momencie pierwotnego zainicjowania tej inwestycji w 2010 r., nie zostały zweryfikowane przy jej wznowieniu, tym samym brak było rzetelnej oceny zasadności budowy bloku o wymienionych parametrach - przy zmienionych uwarunkowaniach rynku energii elektrycznej i jego otoczenia.
• Inwestycja została rozpoczęta bez zapewnienia jej pełnego finansowania i w takich warunkach wydano NTP.
• Inwestycja jest obarczona wysokim ryzykiem wynikającym z faktu, że dotychczas nie zostało zapewnione jej finansowanie.
• Do zakończenia kontroli (styczeń 2019 r.) nie sfinalizowano działań w tym zakresie i w przypadku przedłużania się takiego stanu wzrastało ryzyko utraty płynności przez Spółkę.
• Zadeklarowane dotychczas przez wspólników środki, nie pozwalają obecnie na sfinalizowanie inwestycji.
• Już po wyłonieniu wykonawcy do czasu wydania polecenia rozpoczęcia robót, nastąpiło czteromiesięczne opóźnienie w stosunku do harmonogramu inwestycji. Brak rezerwy czasowej na ewentualne opóźnienia w realizacji projektu istotnie zwiększa ryzyko niezakończenia inwestycji w planowanym terminie i naraża projekt na zmniejszenie jego rentowności.
• Biorąc pod uwagę, że w warunkach krajowych inwestycje w nowe moce wytwórcze realizowane w latach 2012-2018 były opóźnione (od około 5 do 18 miesięcy), występuje wysokie ryzyko opóźnienia.
• Dotrzymanie terminu ukończenia inwestycji jest obarczone bardzo wysokim ryzykiem, a jego zmaterializowanie będzie skutkować karami z tytułu niewykonania obowiązku mocowego.

Audytor zwraca także uwagę na to, że istotnym ryzykiem dla projektów węglowych jest wycofywanie się banków z finansowania takich inwestycji oraz rosnące ceny uprawnień do emisji dwutlenku węgla.